Για όλα όσα αγνοούσατε ή δεν τολµήσατε ποτέ να ρωτήσετε, για αληθινές ιστορίες και κάποιες άλλες βουτηγµένες σε µύθους και θρύλους της εποχής, για πρόσωπα, γεγονότα... Το Thessaloniki Magazine µάς διηγείται όλα όσα ξετυλίγουν το νήµα που ενώνει το παρελθόν µε το Σήµερα σε µια από τις πιο µυστηριακές πόλεις...
1. Ο ΛΕΥΚΟΣ ΠΥΡΓΟΣ
Εµβληµατικό και αιώνιο σύµβολο της πόλης, ο Λευκός Πύργος στέκει από το 1535 επί της Λεωφόρου Νίκης αγέρωχος στο πέρασµα του χρόνου. Η αλλοτινή φυλακή επί Τουρκοκρατίας (στην κορυφή του οι Γενίτσαροι καταδίκαζαν φυλακισµένους), ονοµάστηκε «Πύργος του Αίµατος» ή «Ματωµένος». Βάφτηκε στα τέλη του 19ου αι. λευκός (από τότε διατηρεί την ονοµασία του) από έναν Εβραίο που µε αυτόν τον τρόπο εξαγόρασε την ποινή του. Σήµερα στους χώρους του φιλοξενείται µόνιµη έκθεση σχετικά µε την ιστορία της πόλης υπό την αιγίδα του Μουσείου Βυζαντινού Πολιτισµού. Από την κορυφή η θέα είναι µοναδική! Είσοδος: €3 γενικό & €2 για άνω των 65 ετών, δωρεάν για παιδιά µέχρι 18 ετών και φοιτητές. Ανοιχτά Τρ.-Κυρ. από τις 08:00-15:00. (Λεωφ. Νίκης, τηλ. 2310 267832, www.lpth.gr)
2. ΠΛΑΤΕΙΑ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΟΥΣ
Μια από τις πιο εντυπωσιακές πλατείες της χώρας µας, χαρακτηριστική περίπτωση συνδυασµού βυζαντινής τεχνοτροπίας και δυτικοευρωπαϊκής αρχιτεκτονικής, αποτελεί και το µοναδικό σηµείο της πόλης στο οποίο εφαρµόστηκε το πολεοδοµικό σχέδιο του Ερνέστου Εµπράρ. Κατασκευάστηκε το 1917, όταν µετά τη µεγάλη πυρκαγιά συστήθηκε η «Διεθνής Επιτροπή Νέου Σχεδίου Θεσσαλονίκης» µε πρόεδρο τον Γάλλο αρχιτέκτονα.
Η επιτροπή ανέλαβε την ανοικοδόµηση της πόλης, σχέδιο φιλόδοξο, που δυστυχώς σκάλωσε σε µεγαλοϊδιοκτησιακά συµφέροντα. Τα δύο κτήρια-σύµβολα της πλατείας, το «Ολύµπιον» και το «Ηλέκτρα», χτίστηκαν τις δεκαετίες '50 και '60 αντίστοιχα, ενώ η πλατεία απέκτησε την τελική της µορφή το 1960. Σήµερα, στο σηµείο όπου χτυπάει η καρδιά της πόλης, θα συναντήσετε εµπορικά καταστήµατα, τράπεζες και café-bars.
3. ΚΟΥΛΟΥΡΙ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ
Αν δεν το αναζητήσετε στην πόλη που του χάρισε το όνοµά της, πού αλλού θα το δοκιµάσετε; Παρόλο που δεν έχει κατοχυρωµένη ονοµασία προέλευσης, ταυτίστηκε µε τη συµπρωτεύουσα καθώς η ιστορία του ξεκινά την εποχή της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας (η λέξη «κουλούρι» προέρχεται από τη βυζαντινή λέξη «κολλίκιον»), ενώ εµφανίστηκε στην Κωνσταντινούπολη και τη Θεσσαλονίκη. Πρόκειται για ένα υγιεινό snack που εµφανίζεται από τα πρωτοχριστιανικά χρόνια. Τραγανό ή µαλακό, το σησαµένιο κουλούρι διατίθεται σε πολλές παραλλαγές στους πάγκους και τα καροτσάκια των πάµπολλων κουλουρτζήδων που θα σας βάλουν σε πειρασµό σε κάθε γωνιά της πόλης!
4. ΡΟΤΟΝΤΑ
Το επιβλητικό κυκλικό θολοσκέπασστο οικοδόµηµα χτίστηκε από τον Γαλέριο τον 4ο αι. ως µαυσωλείο, ενώ τον 5ο αι. µετατράπηκε σε χριστιανικό ναό. Το εσωτερικό του είναι διακοσµηµένο µε ορθοµαρµαρώσεις και ψηφιδωτά που σώζονται µέχρι σήµερα και αφορούν παραστάσεις αγίων της πρώτης ανατολικής χριστιανικής εκκλησίας. Σήµερα λειτουργεί ως πολιτιστικός χώρος. Εντοπίζεται στην οδό Δηµητρίου Γούναρη.
5. ΑΨΙΔΑ ΤΟΥ ΓΑΛΕΡΙΟΥ
Γνωστή και ως «Καµάρα», στην ένωση της Εγνατίας µε την οδό Δηµητρίου Γούναρη, συνιστά σηµείο συνάντησης των Θεσσαλονικιών. Χτισµένη στις αρχές του 4ου αι., προς τιµή του αυτοκράτορα Γαλέριου, µετά την οριστική νίκη του κατά των Περσών, αποτελεί µέρος του γαλεριανού συγκροτήµατος (από το αρχικό οκτάπυλο µε τους τέσσερις πεσσούς σήµερα σώζονται µόνο οι 2) και είναι «στολισµένη» µε µαρµάρινες επενδύσεις που αναπαριστούν τις νικητήριες µάχες του αυτοκράτορα.
6. ΑΝΩ ΠΟΛΗ
Περπατώντας εδώ θα νοµίσετε ότι βρίσκεστε σε άλλη δεκαετία, µε το χρόνο να έχει σταµατήσει στα ‘60s. Είναι ιστορική, αρχοντική, νοσταλγική, µε το ύφος µιας αυθεντικής γειτονιάς. Θα «σκαρφαλώσετε» µέχρι τον παραδοσιακό της οικισµό -χαρακτηρίστηκε έτσι το 1979- για να απολαύσετε την πανοραµική θέα στη Θεσσαλονίκη, που απλώνεται νωχελικά µπροστά σας. Θα ξεκινήσετε την περιήγησή σας από τον Πύργο του Τριγωνίου (δίδυµος του Λευκού Πύργου), θα περπατήσετε σε γραφικά καλντερίµια -ανάµεσα σε σπίτια µακεδονίτικης αρχιτεκτονικής- και θα καταλήξετε στον οικισµό του Τσιναρίου µε το χαρακτηριστικό γραφικό ουζερί που φέτος κλείνει τα 128 χρόνια λειτουργίας του!
7. ΠΥΡΓΟΣ ΤΟΥ Ο.Τ.Ε.
Κι όµως γυρίζει... O εντυπωσιακός 76 µ. Πύργος του Ο.Τ.Ε., στην περιοχή της Δ.Ε.Θ., σύµβολο της πόλης από το 1970, κρύβει στον 4ο όροφό του ένα υπέροχο café που προσφέρει θέα 360° στην πόλη!
Εσείς απλώς καθίστε άνετα και απολαύσετε µια «εναέρια» διαδροµή 1 ώρας και 10' περίπου -διάρκεια που χρειάζεται το πάτωµα για µια πλήρη περιστροφή... Καθηµερινά από τις 09:00-01:00. (Δ.Ε.Θ.)
8. ΟΜΠΡΕΛΕΣ
Το περίφηµο έργο εικαστικής δηµιουργίας, ύψους 13 µ., στο πλακόστρωτο της νέας παραλίας, υπογράφει ο Γιώργος Ζογγολόπουλος. Ασυνήθιστο για την εποχή του δηµιούργηµα από ανοξείδωτο χάλυβα, δηµιουργήθηκε µε αφορµή την ανάδειξη της Θεσσαλονίκης σε «Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης» το 1997. Οι «Οµπρέλες» προκάλεσαν ενθουσιασµό στους κατοίκους της Βενετίας, όπου παρουσιάστηκαν στην 46η Biennale για τον εορτασµό των εκατό χρόνων του θεσµού.
9. ΑΓΑΛΜΑ ΤΟΥ ΜΕΓΑΛΟΥ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ
Το µπρούντζινο άγαλµα του έφιππου στρατηλάτη, το ψηλότερο της Ελλάδας (6,15µ.), στέκεται επιβλητικό στην παραλία της πόλης, δίπλα στον Λευκό Πύργο. Κατασκευάστηκε από τον γλύπτη Ε. Μουστάκα το 1974!
10. ΠΛΩΤΑ ΒΑRS
Θα τα δείτε να πηγαινοέρχονται καταµεσής του Θερµαϊκού, δίνοντας την ευκαιρία στους επισκέπτες να έχουν µια διαφορετική άποψη της πόλης! Τα πλωτά bars «µπαρκάρουν» πίσω από τον Λευκό Πύργο (από τις αρχές Απριλίου), ανά µισάωρο περίπου, και προσφέρουν µια ροµαντική εµπειρία...
11. ΕΓΝΑΤΙΑ ΟΔΟΣ
Το ξέρατε ότι η Εγνατία Οδός αποτελεί τµήµα µεγάλης στρατιωτικής και εµπορικής οδού της ρωµαϊκής περιόδου που ένωνε τη Ρώµη µε την Κωνσταντινούπολη; Το όνοµά της το πήρε από τον Ρωµαίο αρχιτέκτονα Εγνάτιο, ενώ από εδώ πέρασε ο ελληνικός στρατός όταν το 1912 εισήλθε ως απελευθερωτής. Η διάνοιξή της ολοκληρώθηκε τη δεκαετία του 1960 µε το γκρέµισµα όλων των παλιών σπιτιών αριστερά της Καµάρας. Σήµερα αποτελεί από τις µεγαλύτερες οδικές αρτηρίες που
διαπερνούν την πόλη από τη µια πλευρά στην άλλη και βρίθει από ξενοδοχεία, νεοκλασικά κτήρια καθώς και ορισµένα από τα σηµαντικότερα µνηµεία της πόλης!
12. ΠΛΑΤΕΙΑ ΑΘΩΝΟΣ
«Ξυλάδικα» ή αλλιώς «Καρεκλάδικα». Στη στοά, βορειοανατολικά της Αριστοτέλους, όπου παλαιότερα λειτουργούσαν µικρά µηχανουργεία, τσαγκαράδικα και ξυλουργεία, σήµερα, κάτω από τη µοντέρνα σιδερένια οροφή της, έχουν.. αράξει τσιπουράδικα και µεζεδοπωλεία. Στο έντονα folklore περιβάλλον συµβάλλουν οι δεκάδες κράχτες που µαλώνουν εκεί µπροστά σας για το ποιος θα σας... ψαρέψει!
13. ΑΓΟΡΑ ΜΟΔΙΑΝΟ
Πρόκειται για ένα ορθογώνιο µονώροφο κτήριο, σκεπασµένο µε γυάλινη οροφή και µε αέτωµα ως πρόσοψη, που ανεγέρθηκε το 1922 από τον µηχανικό Ελί Μοδιάνο. Στεγάζει κρεοπωλεία, ιχθυοπωλεία και οπωροπωλεία µε αγαθά πασίγνωστα για την ποιότητά τους. Τα τελευταία χρόνια πολλά από τα µαγαζιά έκλεισαν, δίνοντας τη θέση τους σε τσιπουράδικα (όπου προσφέρονται παραδοσιακοί µεζέδες) και bars.
14. ΤΣΟΥΡΕΚΙ
Γωνία Τσιµισκή και Αριστοτέλους. Κάτι µοσχοβολάει. Η καθιερωµένη στάση για ντόπιους και περαστικούς δεν είναι άλλη από το ζαχαροπλαστείο Τερκενλής. Ήταν το 1948 όταν ο Σταύρος Τερκενλής, πρόσφυγας από τη Μικρά Ασία, άνοιξε το πρώτο ζαχαροπλαστείο στη συµβολή των οδών Τσιµισκή και Αριστοτέλους. Από τότε το τσουρέκι του έγινε γνωστό ξεπερνώντας τα στενά τοπικά όρια. Σαράντα χρόνια µετά, τα ηνία της εταιρείας ανέλαβε ο γιός του Παύλος. Απόφοιτος του Πολυτεχνείου αλλά και της διάσηµης παριζιάνικης σχολής αρτοζαχαροπλαστικής Le Cordon Bleu, εκσυγχρονίζει τον εξοπλισµό, επεκτείνει την παραγωγή και εµπλουτίζει τη λίστα των προϊόντων. Δεν είναι τυχαίο, άλλωστε, που, εκτός από την κλασική γεύση, πλέον διατίθεται σε διάφορες παραλλαγές, όπως µε γέµιση από σοκολάτα, κάστανο, φράουλα κ.ά..
15. ΑΓΟΡΕΣ
Ξεχωριστό κεφάλαιο συνιστούν οι πολύχρωµες παραδοσιακές αγορές... Εδώ θα έρθετε για εικόνες αυθεντικής Θεσσαλονίκης, ανθρώπους «έξω καρδιά» και εικόνες και αρώµατα από άλλες εποχές... Από την αγορά Μοδιάνο, στην οδό Ερµού, γνωστή σε ολόκληρη την Ευρώπη για τον πλούτο των προϊόντων της, και το Μπεζεστένι στη Βενιζέλου, όπου λάµβαναν χώρα οι συναλλαγές τον 15ο αι., µέχρι την αγορά Βλαβή (ή Καπάνι) µε τους πωλητές να διαλαλούν την πραµάτεια τους, µια στάση σε αυτό το πολύβουο σεργιάνι αξίζει!
16. ΛΟΥΛΟΥΔΑΔΙΚΑ
Στη συµβολή των οδών Κοµνηνών, Βασιλέως Ηρακλείου και Φραγκίνη, δίπλα στο τούρκικο λουτρό Γιαχουντί Χαµάµ, που λειτουργούσε µέχρι και τα τέλη του 1ου αι., άνοιξαν τα πρώτα ανθοπωλεία της Θεσσαλονίκης. Στις αρχές του περασµένου αιώνα υπήρχαν πάνω από 50 πάγκοι, ενώ σήµερα έχουν µείνει ελάχιστοι να δίνουν µια ευωδιαστή και χρωµατιστή νότα στην ατµόσφαιρα!
17. ΛΟΥΤΡΑ ΠΑΡΑΔΕΙΣΟΣ
Γνωστό στους περισσότερους ως «Bey Hammam», είναι το µεγαλύτερο και πιο µεγαλοπρεπές τουρκικό λουτρό στην Ελλάδα. Συνίσταται από ανδρική και γυναικεία πτέρυγα και χτίστηκε το 1444 µε οικοδοµικά υλικά από τις βυζαντινές εκκλησίες. Λειτούργησε µέχρι το 1968. Βρίσκεται στη συµβολή Εγνατίας και Γενναδίου.
18. ΑΓΙΟΣ ΔΗΜΗΤΡΗΣ
Ο Άγιος Δηµήτριος, ή αλλιώς «Μυροβλύτης» (σύµφωνα µε την παράδοση από το ρωµαϊκό λουτρό όπου θάφτηκε ανέβλυσε µύρο), είναι ο πολιούχος και προστάτης της Θεσσαλονίκης, ενώ έχει συνδέσει τον εορτασµό του µε την επέτειο της απελευθέρωσης της πόλης από τον τουρκικό ζυγό. Στο εσωτερικό του µεγαλοπρεπούς ναού (που κατασκευάστηκε για πρώτη φορά το 313 µ.Χ.)
διασώζονται ελάχιστα ψηφιδωτά και τοιχογραφίες, ενώ τα λείψανα του προστάτη φυλάσσονται σε αργυρή λάρνακα. Μετά την άλωση της Κωνσταντινούπολης και µέχρι το 1912 ο ναός είχε µεταβληθεί από τους Τούρκους σε τζαµί. Στην κρύπτη (φωτό), που αποτελεί σύµπλεγµα στοών και διαδρόµων ακριβώς κάτω από το Ιερό Βήµα, λειτουργεί µουσειακή έκθεση µε τα γλυπτά που διακόσµησαν το κτίσµα στο πέρασµα του χρόνου.
19. ΚΑΤΑΚΟΜΒΗ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΙΩΑΝΝΗ
...ή, όπως είναι περισσότερο
διαδεδοµένη, «Άγιος Ιωάννης ο υπόγειος». Η Κατακόµβη, κοντά στο ναό της Αγ. Σοφίας, ανήκει στο ευρύτερο µυστικό σύστηµα επικοινωνίας της Θεσσαλονίκης που αποτελείται από κατακόµβες και στοές. Τµήµα του σώζεται µέχρι τις µέρες µας...
20. ΑΓΙΑ ΣΟΦΙΑ
Ναός της παλαιοχριστιανικής περιόδου, στα πρότυπα της Αγίας Σοφίας της Κωνσταντινούπολης, που χτίστηκε τον 7ο αι. στα ερείπια µεγάλης πεντάκλιτης βασιλικής. Το 1524 µετατράπηκε σε τζαµί, ενώ µετά την απελευθέρωση του 1912 αποδόθηκε στη χριστιανική λατρεία. Mπορείτε να τη θαυµάσετε στη συµβολή των οδών Αγίας Σοφίας και Ερµού.
21. ΚΡΑΤΙΚΟ ΘΕΑΤΡΟ ΒΟΡΕΙΟΥ ΕΛΛΑΔΟΣ
Λειτουργεί ως πυρήνας πολιτισµού από το 1961 στη Θεσσαλονίκη και ήταν το πρώτο θέατρο που καθιέρωσε το εναλλασσόµενο δραµατολόγιο. Η αυλαία του άνοιξε για πρώτη φορά στις 19 Αυγούστου του ίδιου έτους µε πρώτο καλλιτεχνικό διευθυντή τον Σωκράτη Καραντινό, ενώ οι θεατές απόλαυσαν το έργο
«Οιδίπους Τύραννος» στο αρχαίο θέατρο «Φιλίππων και Θάσου». Σήµερα, µετά από 52 χρόνια, το Κ.Θ.Β.Ε.. από όπου έχουν περάσει σπουδαίοι Έλληνες ηθοποιοί και συγγραφείς, συγκαταλέγεται στους κορυφαίους θεατρικούς οργανισµούς παγκοσµίως.
22. ΕΒΡΑΪΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ
Το Εβραϊκό Μουσείο Θεσσαλονίκης ιδρύθηκε για να τιµήσει την πλούσια και δηµιουργική σεφαραδίτικη κληρονοµιά του πολιτισµού που αναπτύχθηκε στην πόλη µετά τον 15ο αι. Το µουσείο στεγάζεται σε ένα από τα σπάνια κτήρια εβραϊκής ιδιοκτησίας που σώθηκαν από την πυρκαγιά του 1917. Eντός θα βρείτε αντικείµενα από τις µόνιµες συλλογές και φωτογραφικές εκθέσεις.
(Αγ. Μήνα 13, τηλ. 2310 250406, www.jmth.gr)
23. ΜΑΚΕΔΟΝΙΚΗ ΦΩΝΟΘΗΚΗ
Περιλαµβάνει ραδιοφωνικό υλικό, γραµµόφωνα, µικρόφωνα από δωρεές. Ιδιαίτερη συγκίνηση προκαλούν η κονσόλα και τα µηχανήµατα του Τσιγγιρίδη. Απόφοιτος του Τµήµατος Ηλεκτρικών Μηχανηµάτων, στήνει το 1926 τον πρώτο ποµπό στο πλαίσιο της πρώτης Διεθνούς Έκθεσης και εκφωνεί από τους 1.334 χιλιοκύκλους των µεσαίων κυµάτων «Εδώ, Ράδιο Τσιγγιρίδη», τις πρώτες κουβέντες που ακούγονται από ελληνικό ραδιοφωνικό ποµπό! Είσοδος ελεύθερη, ανοιχτά για την περίοδο της Δ.Ε.Θ. 10:00-23:00, Νότια Πύλη/δίπλα στον Πύργο του Ο.Τ.Ε. (Τηλ. 2310 454018, 6973 300103, σηµ.: την υπόλοιπη χρονιά δέχεται επισκέψεις µε ραντεβού, www.radiomuseum.gr)
24. ΜΟΥΣΕΙΟ ΚΕΜΑΛ
Θεσσαλονίκη 1881. Στη γειτονιά Κοca Kasim Paha, κοντά στην Άνω Πόλη, όπου είχαν τα σπίτια τους πολλοί Οθωµανοί, µακριά από τη θάλασσα (καθώς πίστευαν ότι φέρνει αρρώστιες), γεννήθηκε ο Μουσταφά Κεµάλ Ατατούρκ. Το τριώροφο κτήριο της οδού Αποστόλου Παύλου 75, το 1935 παραχωρήθηκε από το δήµο Θεσσαλονίκης στο τουρκικό κράτος, το οποίο το µετέτρεψε σε µουσείο αφιερωµένο στον Κεµάλ. Το µεγαλύτερο µέρος της επίπλωσης είναι αυθεντικό, ωστόσο όπου υπήρχαν ελλείψεις, συµπληρώθηκαν µε έπιπλα από το Μαυσωλείο του Κεµάλ και από το Τοπ Καπί της Κωνσταντινούπολης. Στο ισόγειο υπάρχει βιβλιοθήκη, πορτρέτα του Ατατούρκ και µηχανή προβολής σχετικά µε το έργο και τη ζωή του, στον πρώτο όροφο περιγράφονται τα παιδικά του χρόνια στη Θεσσαλονίκη, ενώ ο τελευταίος αναφέρεται στη στρατιωτική και πολιτική του δράση, µέχρι και το θάνατό του στις 10/11/ 1938. Είσοδος ελεύθερη. Ανοιχτά Τρ.-Κυρ.10:00-17:00. (Αποστόλου Παύλου 75, τηλ. 2310 965070)
25. ΜΟΥΣΕΙΑ & ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ
Σταυροδρόµι λαών, η Θεσσαλονίκη δεν εφησύχασε ποτέ. Από τα πιο σηµαντικά µουσεία της, το Αρχαιολογικό (είσοδος: €6, €3 µειωµένο, ανοιχτά Δευτ. 10:00-17:00, Τρ.-Κυρ. 08:00-15:00, Μ. Ανδρόνικου 6, τηλ. 2310 830538, www.amth.gr) µε τη µόνιµη έκθεση για τη ζωή από την προϊστορική Μακεδονία µέχρι τη Ρωµαϊκή περίοδο, αλλά και το Βυζαντινό (είσοδος: €4, €2 µειωµένο, ανοιχτά χειµερινό ωράριο: Δευτ.-Κυρ. 08:00-15:00, θερινό ωράριο: Δευτ. 13:30-20:00, Τρ.-Κυρ. 08:00-20:00, Λεωφ. Στρατού 2, τηλ. 2313 306400, www.mbp.gr).
26. ΜΠΙΤ ΠΑΖΑΡ
Στην αγορά του Μπιτ Παζάρ, σε µια χαρακτηριστική πλατεία µε έξι στοές µεταξύ των οδών Ολύµπου και Βενιζέλου, ο χρόνος µοιάζει να έχει σταµατήσει. Από το 1928 στην περιοχή λειτουργούν δεκάδες παλαιοπωλεία, µε αντικείµενα που αναβιώνουν µνήµες από τα περασµένα. Παλιά ρολόγια, κοσµήµατα, φθαρµένα έπιπλα, σκονισµένες γραφοµηχανές, ιδιαίτερα αντικείµενα για συλλέκτες και ό,τι βάζει ο νους θυµίζουν κάτι από... Μοναστηράκι! Ζήστε την εµπειρία τού παραδοσιακού παζαριού και γνώρισε αυθεντικούς ανθρώπους που θα σας µαγέψουν...
27. ΜΠΟΥΓΑΤΣΑ
Αν και η καταγωγή της είναι τουρκική και ήρθε στην Ελλάδα µε τους πρόσφυγες του ‘22, στη Νύµφη του Θερµαϊκού γνώρισε ιδιαίτερη άνθηση, γι' αυτό και καθιερώθηκε στη συνείδηση του κόσµου. Ο λόγος για την παραδοσιακή µπουγάτσα της Θεσσαλονίκης. Με τραγανό φύλλο κρούστας µε γλυκιά (κρέµα, ζάχαρη, κανέλα) ή αλµυρή (τυρί, σπανάκι, κιµά) γέµιση, αξίζει να τη... γνωρίσετε έτσι όπως µόνο οι Θεσσαλονικείς ξέρουν να τη φτιάχνουν...
28. ΤΡΙΓΩΝΑ ΠΑΝΟΡΑΜΑΤΟΣ
Παλαιότερα ήταν λόγος για να φτάσουµε µέχρι το Πανόραµα. Τα τελευταία χρόνια το απολαµβάνουµε και στην πόλη. Ο λόγος για το φηµισµένο τρίγωνο Πανοράµατος Ελενίδη που από το 1956 κάνει όλους τους επισκέπτες της πόλης να µιλούν γι' αυτή τη «χρυσή» µπουκιά από τραγανό χειροποίητο φύλλο, γεµιστό µε φρέσκια κρέµα patisserie. Η ιστορία γυρίζει στο 1956 όταν ο Γιάννης Ελενίδης, πρόσφυγας από τον Πόντο, ανοίγει το πρώτο γαλακτοπωλείο στο Πανόραµα, παραθεριστικό, τότε, θέρετρο στα βόρεια προάστια. Το ρυζόγαλο και οι κρέµες του γίνονται ανάρπαστα. Το 1960, και έπειτα από πολλούς πειραµατισµούς, διατίθενται προς το κοινό της Θεσσαλονίκης τα χειροποίητα χωνάκια από τραγανό φύλλο, ποτισµένα µε σιρόπι και γεµισµένα µε λαχταριστή κρέµα. τα γνωστά σε όλους «τρίγωνα Ελενίδη».
29. ΚΑΖΑΝ ΝΤΙΠΙ
Σηµαίνει «πάτος του καζανιού» και... τρώγεται! Είναι το καζάν ντιπί, πολίτικο γλυκό από χυλό ρυζιού, βουβαλίσιο γάλα και καµένη καραµέλα, που εδώ και 100 χρόνια γλυκαίνει το κοινό της Θεσσαλονίκης µε την ξεχωριστή γεύση του. Τη γνήσια εκδοχή του θα τη δοκιµάσετε µόνο στο cafe-ζαχαροπλαστείο του Χατζή. Και για την ιστορία, το πρώτο κατάστηµα της επιχείρησης ιδρύθηκε το 1908 στην οδό Ελευθερίου Βενιζέλου, ενώ στη σηµερινή του θέση βρίσκεται από το 1917. Όσο για το µυστικό του, αυτό έγκειται κυρίως στο βουβαλίσιο γάλα που συλλέγεται καθηµερινά.
30. ΣΥΝΟΙΚΙΑ ΤΩΝ ΕΞΟΧΩΝ
Έτσι είναι γνωστή αλλιώς η Λεωφ. Βασ. Όλγας, χάρη στις εντυπωσιακές επαύλεις και τα αρχοντικά που τη «στολίζουν» και αφήνουν έκπληκτο τον ανυποψίαστο περαστικό! Η πρώτη περιοχή της πόλης που αναπτύσσεται βάσει σχεδίου αποτέλεσε σηµείο ανέγερσης πολυτελών κατοικιών παραθερισµού στα τέλη του 19ου αι. Παραγκωνίζοντας την κλασική ελληνική αρχιτεκτονική, χτίστηκαν επιβλητικά οικοδοµήµατα µε µαρµάρινα αετώµατα, γύψινες επενδύσεις, περίτεχνες στέγες και υπέροχους κήπους. Σήµερα τα περισσότερα έχουν κριθεί διατηρητέα και φιλοξενούν οργανισµούς ή ακόµα και µουσεία. Ανάµεσα στα πιο επιβλητικά εναποµείναντα κτήρια, τα Βίλα Αλατίνι (φωτό), Casa Bianca, Βίλα Μορντώχ, Βίλα Καπαντζή και Έπαυλη Μοδιάνο.
31. ΛΑΔΑΔΙΚΑ
Μέχρι το 1917 στη γειτονιά δίπλα στο λιµάνι, µε τα πλακόστρωτα καλντερίµια και τα διώροφα κτήρια, διεξαγόταν όλο το χονδρεµπόριο, ενώ πολλοί λαδέµποροι διατηρούσαν εκεί τα µαγαζιά τους -εξού και το όνοµά της. Μετά το σεισµό του 1978 άρχισε η σταδιακή εγκατάλειψη των ερειπωµένων κτισµάτων, µε αποτέλεσµα να γνωρίσει την παρακµή. Το 1985 η συνοικία ανακηρύχθηκε διατηρητέα και το 1990 µπήκε σε πρόγραµµα ανάπλασης µε υπεύθυνο µηχανικό τον αρχιτέκτονα Μίλτο Μαυροµάτη. Σήµερα, µπορεί να έχουν ξεθυµάνει οι ευωδιές που ανέδιδαν τα µπαχάρια, τα αλλαντικά και το λάδι, σε συνδυασµό µε τις µυρωδιές από τα βαπόρια και την αλµύρα του Θερµαϊκού, ωστόσο συνεχίζει να αποτελεί ένα ζωντανό cult σηµείο της πόλης. Τα παλιά λαδάδικα και οι τελευταίοι οίκοι ανοχής έχουν δώσει τη θέση τους κυρίως σε µεζεδοπωλεία, ενώ δεν λείπουν µπαράκια και clubs που ικανοποιούν πιο εναλλακτικές προτιµήσεις. Εν έτει 2013 τα Λαδάδικα καταφέρνουν σταδιακά να φέρουν πίσω τον καλό κόσµο, αποκτώντας την αίγλη που τους αξίζει.
32. ΝΕΑ ΚΡΗΝΗ
Για φρέσκο ψάρι και θαλασσινά µε φυσικό background τον Θερµαϊκό, οι ντόπιοι κατευθύνονται, ειδικά τις Κυριακές τα µεσηµέρια, στην παραλία της Νέας Κρήνης. Ακολουθήστε τους και δοκιµάστε µοναδικές γεύσεις, έτσι όπως µόνο οι φηµισµένες ψαροταβέρνες της περιοχής ξέρουν να σερβίρουν. Με ιστορία που γυρνάει τουλάχιστον 2 γενιές πίσω, τα ιστορικά µαγαζιά, όπως ο Χαµόδρακας και το Μαϊάµι, γράφουν τη δική τους ιστορία στη γαστρονοµική σκηνή της πόλης. Απολαύστε την απογευµατινή βόλτα σας στη µαρίνα της Αρετσούς και πιείτε τον καφέ σε κάποιο από τα all day στέκια.
Τip: Στο δρόµο σας, σε ένα από τα πιο γοητευτικά σηµεία της πόλης, στο Καραµπουρνάκι, θα δείτε το Κυβερνείο της Θεσσαλονίκης. Ανεγέρθη το 1955 µε σκοπό να φιλοξενεί τους εκάστοτε κυβερνήτες της πόλης. Το νεοκλασικό κτήριο αποτέλεσε την επίσηµη κατοικία της βασιλικής οικογένειας στη Θεσσαλονίκη, εξού και το προσωνύµιο «Παλατάκι». Στους πολυτελείς του χώρους έχουν φιλοξενηθεί σηµαντικές προσωπικότητες (πιστός ένοικός του ήταν ο Κων. Καραµανλής), ενώ από το 2006, που σφραγίστηκε για την ανακαίνισή του, το µεγαλοπρεπές οικοδόµηµα, στη δικαιοδοσία πλέον του Υπουργείου Μακεδονίας-Θράκης, παραµένει εγκαταλειµµένο.
33. ΓΕΝΤΙ ΚΟΥΛΕ
Τραγουδήθηκε από τους ρεµπέτες της εποχής, ενώ εξαιτίας των απάνθρωπων συνθηκών κράτησης των προηγούµενων αιώνων, το όνοµά του αποτέλεσε συνώνυµο µαρτυρίων και καταπίεσης. Το περίφηµο «κάτεργο του Βορρά», που λειτούργησε έως το 1989 ως ανδρικές, γυναικείες και στρατιωτικές φυλακές, παραµένει σιωπηλό στην ψηλότερη κορυφή της πόλης, στο βορειοανατολικό άκρο της Ακρόπολης, να θυµίζει στις µετέπειτα γενιές τον τραγικό και πρωτόγονο τρόπο διαβίωσης των κρατουµένων.
34. ΚΗΠΟΙ ΤΟΥ ΠΑΣΑ
Πρόκειται για ένα από τα πιο µυστήρια µνηµεία της Θεσσαλονίκης, λίγο πριν φτάσουµε στον Άγ. Παύλο (Άνω Πόλη). Το περίεργο gothic συµµετρικό κτίσµα, που µοιάζει µε στοά, χρονολογείται γύρω στο 1904. Φτιαγµένο από υλικό άγνωστης προέλευσης, λέγεται ότι λειτουργούσε ως ησυχαστήριο του τότε διοικητή της Θεσσαλονίκης!
35. ΜΑΥΣΩΛΕΙΟ
Στη µυστηριακή πλατεία της Τερψιθέας, στην Άνω Πόλη, εντοπίζεται ο Τουρµπές του Μουσά Μπαµά, το µοναδικό οθωµανικό µαυσωλείο που σώζεται ακέραιο στην πόλη. Ένα πέπλο µυστηρίου µε θρύλους σκεπάζει το οκταγωνικό κτήριο στο οποίο πολλοί ήταν οι γείτονες στο παρελθόν που υποστηρίζουν ότι έχουν δει το φάντασµα του δερβίση φύλακα του τεκέ να περιφέρεται... Urban legend!
36. ΚΑΣΤΡΟΠΛΗΚΤΑ
Έτσι ονοµάζονται τα σπίτια που άπτονται του βυζαντινού τείχους της Άνω Πόλης και χτίστηκαν εκεί για να καλύψουν τις ανάγκες των προσφύγων στις αρχές του 20ού αι. Χαρακτηριστικά είναι εκείνα της οδού Έβρου, όπου πόρτες και παράθυρα «ακουµπούν» στους συµπαγείς όγκους της οχύρωσης και οδηγούν σε πρόχειρες λαµαρινοκατασκευές µέσα στις οποίες ζουν άνθρωποι...
37. ΛΕΩΦΟΡΟΣ ΝΙΚΗΣ
Από τις αγαπηµένες συνήθειες των ντόπιων, αλλά και των επισκεπτών, πλέον δεν είναι µόνο το «άραγµα» στα µοντέρνα cafes της δηµοφιλούς Λεωφόρου Νίκης. Καθηµερινά -ειδικά τα Σαββατοκύριακα- πολλοί είναι αυτοί που επιλέγουν το αχανές... θαλάσσιο «µέτωπο» για µια βόλτα δίπλα στη θάλασσα! Ξεκινήστε τη διαδροµή από τις αποθήκες στο Λιµάνι, περάστε την Αριστοτέλους και τον Λευκό Πύργο και συνεχίστε προς την ολοκαίνουρια Νέα Παραλία, που καταλήγει πλέον µέχρι το Μέγαρο Μουσικής. Μοναδικός «συνοδοιπόρος» σας σ' όλη αυτή τη διαδροµή, ο Θερµαϊκός.
38. ΛΙΜΑΝΙ
Από µακριά, η εικόνα µοιάζει µυσταγωγική... Καθώς ο ήλιος δύει, οι νέοι κατακλύζουν το λιµάνι, το παλιό λιµάνι, το ξεχασµένο και παρατηµένο που έχει µεταµορφωθεί σε... χώρο πολιτισµού, που «ζωντάνεψε» και έγινε το νέο in στέκι που «εποπτεύει» τη Λεωφ. Νίκης, σε όλο της το µήκος! Με τη «βιοµηχανική» όψη και την κουλτουριάρικη αύρα του, είναι ακαταµάχητο. Οι αποθήκες του φιλοξενούν πια εναλλακτικά µαγαζιά (εκτός από το γνωστό µας Kitchen Bar), το Μουσείο Κινηµατογράφου και κάθε χρόνο το Φεστιβάλ Κινηµατογράφου, επίσης πολλές εκθέσεις, τον ετήσιο «Χάρτη των Γεύσεων», ενώ έχουµε πληροφορίες ότι σύντοµα και η Αποθήκη 13 θα µεταµορφωθεί σε θεατρική σκηνή!
39. ΔΙΕΘΝΗΣ ΕΚΘΕΣΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ
Η πρώτη οργάνωση της σηµαντικής διεθνούς ετήσιας έκθεσης για όλον τον βαλκανικό χώρο και η µεγαλύτερη στην Ελλάδα, πραγµατοποιήθηκε το 1926 µε γνώµονα τη στήριξη και προβολή της ελληνικής παραγωγής και επιχειρηµατικότητας. Στην έκθεση, που γίνεται κάθε Σεπτέµβριο, συµµετέχει µεγάλος αριθµός εκθετών από πολλές χώρες σε ιδιαίτερα περίπτερα. Παράλληλα πραγµατοποιούνται πλήθος δραστηριοτήτων, συναυλιών κ.λπ., ενώ είθισται ο εκάστοτε πρωθυπουργός της χώρας να εκφωνεί λόγο. Το 1999 η µέχρι τότε εταιρεία «Δ.Ε.Θ.-HELEXPO» διασπάστηκε και δηµιουργήθηκαν δύο εταιρείες, η «ΔΙΕΘΝΗΣ ΕΚΘΕΣΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ Α.Ε.», ιδιοκτήτρια εταιρεία των εκθεσιακών κέντρων, και η «HELEXPO-ΕΛΛΗΝΙΚΕΣ ΕΚΘΕΣΕΙΣ Α.Ε.» που διοργανώνει τις εκθέσεις σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη.
Tip: Το ήξερες ότι το 1957, στο χώρο της Δ.Ε.Θ. επινοήθηκε ο φραπέ, από τον υπάλληλο της κατασκευάστριας εταιρείας Δηµήτρη Βικόνδιο;
40. ΔΡΑΚΟΣ ΤΟΥ ΣΕΙΧ ΣΟΥ
Στη δεκαετία του ‘60 µια σειρά από βιασµούς και δολοφονίες γυναικών στο δάσος του Σέιχ Σου σπέρνει τον πανικό στην πόλη. Η ευθύνη για τα εκλήµατα πέφτει στον Αριστείδη Παγκρατίδη, ο οποίος καταδικάζεται σε θάνατο και από τότε µένει στην ιστορία ως ο «δράκος του Σέιχ Σου». Για την πραγµατική του ενοχή υπηρχαν εξαρχής σαφείς αµφιβολίες, καθώς τα στοιχεία που διέθετε το δικαστήριο δεν ήταν επαρκή. Η συγκεκριµένη υπόθεση αποτελεί µελανό κοµµάτι στην ιστορία της πόλης...
41. MΠΟΥΖΟΥΚΙΑ
Φυτώριο νέων καλλιτεχνών, φηµισµένη «τραγουδοµάνα» λαϊκών, κυρίως, φωνών, βασίλισσα της διασκέδασης. Η Θεσσαλονίκη θα σας βάλει τα γυαλιά σχετικά µε το πώς ξενυχτούν οι Βορειοελλαδίτες. Ελληνικές λαϊκές µουσικές, ασταµάτητος λουλουδοπόλεµος και αιθέριες υπάρξεις στα... τραπέζια και την πίστα µυούν στον τρόπο της αυθεντικότερης ελληνικής διασκέδασης. Δεν είναι τυχαίο, άλλωστε, που «το παρών» στις πίστες της δίνουν κάθε σεζόν κορυφαίοι καλλιτέχνες της εγχώριας µουσικής σκηνής. Για µια αυθεντική δόση επιλέξτε τα Αstra live στα Σφαγεία!
Ρεπορτάζ-κείµενο: ΤΙΤΗ ΒΕΛΟΠΟΥΛΟΥ
Φωτογραφία: ΚΙΜΩΝ ΚΑΡΑΓΕΩΡΓΗΣ, ΑΡΧΕΙΟ
Thessaloniki Magazine
Μάθε κι εδώ για τον "Παρθενώνα" της Θεσσαλονίκης.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου